YÊN BÁI - vùng Tây Bắc

Nhà thờ Nghĩa Lộ

Yên Bái nằm ở vùng Tây Bắc tiếp giáp với Đông Bắc. Phía Đông Bắc giáp hai tỉnh Tuyên Quang và Hà Giang, phía Đông Nam giáp tỉnh Phú Thọ, phía Tây Nam giáp tỉnh Sơn La, phía Tây Bắc giáp hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai. Yên Bái có diện tích tự nhiên 6.882,9 km², nằm trải dọc đôi bờ sông Hồng. Hiện nay, toàn tỉnh có 740.905 người (điều tra dân số ngày 01/04/2009), gồm 30 dân tộc chung sống. Các dân tộc ở Yên Bái sống xen kẽ, quần tụ ở khắp các địa phương trên địa bàn của tỉnh với những bản sắc văn hoá phong phú, đa dạng.


Yên Bái bao gồm 01 thành phố, 01 thị xã và 07 huyện (Huyện Lục Yên, Huyện Mù Cang Chải, Huyện Trấn Yên, Huyện Trạm Tấu, Huyện Văn Chấn, Huyện Văn Yên, Huyện Yên Bình), với tổng số 180 xã, phường, thị trấn.. Thành phố Yên Bái, được nâng cấp từ thị xã ngày 11 tháng 01 năm 2002; Thị xã Nghĩa Lộ, thành lập ngày 15 tháng 05 năm 1995.

Bản đồ hành chính Yên bái

Địa hình Yên Bái có độ dốc lớn, cao dần từ đông sang tây, từ nam lên bắc, độ cao trung bình 600 mét so với mực nước biển và có thể chia làm hai vùng: vùng thấp ở tả ngạn sông Hồng và lưu vực sông Chảy mang nhiều đặc điểm của vùng trung du; vùng cao thuộc hữu ngạn sông Hồng và cao nguyên nằm giữa sông Hồng và sông Đà có nhiều dãy núi. Ngoài hai con sông lớn là sông Hồng và sông Chảy, còn có khoảng 200 ngòi, suối lớn nhỏ và hồ, đầm. Đầu thập niên 1960, Nga giúp thiết kế hồ Thác Bà là hồ nước nhân tạo có diện tích mặt nước trên 20.000 ha, với khoảng 1.300 đảo lớn nhỏ. Hồ có sức chứa 3 - 3,9 tỷ m³ nước với mục đích ban đầu là chạy nhà máy thuỷ điện Thác Bà: Công trình thuỷ điện lớn đầu tiên ở Việt Nam.

Ruộng bậc thang tại thung lũng Lìm Mông, Mù Cang

Yên bái có những đặc sản như quế Văn Yên, chè Suối Giàng. Về khoáng sản, trước hết phải kể đến đá quý Lục yên đã có tiếng trên thị trường thế giới 

Giao thông ở Yên Bái có hệ thống đường sắt, đường bộ, đường thuỷ. Quốc lộ 2, 13A, 32, 37 và 70 chạy qua tỉnh. Thông thương từ Yên Bái đến các tỉnh lân cận của miền Tây Bắc và Việt Bắc ngày càng phát triển nhất là khi hệ thống đường bộ đang tiếp tục được hoàn thiện, tuyến đường sắt Hà Nội - Yên Bái - Lào Cai nối liền tới Côn Minh, Trung Quốc được nâng cấp.

Đèo Khau Phạ trên Quốc lộ 32

Yên Bái là một điểm sinh tụ của người Việt cổ, có nền văn hoá nhân bản, thể hiện ở những di vật, di chỉ phát hiện ở hang Hùm (Lục Yên), công cụ bằng đá ở Thẩm Thoóng (Văn Chấn), thạp đồng Đào Thịnh, Hợp Minh (Trấn Yên), trống đồng Minh Xuân (Lục Yên). Nhiều di chỉ khảo cổ được phát hiện, như đền, tháp, khu di tích lịch sử. Được thành lập năm 1900, tỉnh Yên Bái được biết đến qua cuộc Khởi nghĩa Yên Bái của Việt Nam Quốc Dân Đảng vào thượng tuần tháng 2 năm 1930. Lãnh tụ là Nguyễn Thái Học đã bị thực dân Pháp bắt và đem hành quyết bằng máy chém ở Yên Bái cùng 12 đồng đội vào ngày 17 tháng 6 năm 1930.

Đường vào huyện Trạm Tấu

Yên Bái có nhiều di tích thắng cảnh đẹp nổi tiếng trong cả nước như hồ Thác Bà, hang động chùa Sảo, và là một vùng đất có nhiều lễ hội.
Hoàng Lạc (tổng hợp)
Ảnh: Internet